ZORUNLU DERSLER:
KENT 501 – KENTSEL TASARIM VE DÖNÜŞÜM STÜDYOSU I (2 2 3)
Bu dersin amacı kentsel tasarım ve dönüşüm konularının mimarlık, mühendislikler, planlama, ekonomi, işletme ve sosyoloji gibi disiplinler arası boyutu ile incelenmesini, çok boyutlu ve bütüncül analizlerin üretilmesini sağlamaktır. Bu doğrultuda stüdyo çalışmaları öncelikli dönüşüm alanlarının belirlenmesine yönelik analiz, sentez, sorun ve olanakların tespiti ve raporlama çalışmalarının yanı sıra seçilen alanlarda kentsel tasarım projelerinin geliştirilmesini içermektedir. Ders çıktılarının Kentsel Tasarım ve Dönüşüm Stüdyosu II’nin girdileri olarak kullanılması hedeflenmektedir.
KENT 503 – KENTSEL TASARIM VE DÖNÜŞÜMÜN KURAMSAL ÇERÇEVESİ (3 0 3)
Bu dersin temel amacı kentsel tasarımın bir disiplin olarak ortaya çıkmasında etkili olan sosyal, kültürel ve politik süreçleri, mimari ve kentsel planlama paradigmları çerçevesinde açıklamak, kentsel dönüşümün kuramsal çerçevesini tarihsel gelişimi ve özellikle Avrupa ve Amerika örnekleri üzertinden sunmaktır. Ders kapsamında, kentsel tasarımın teorik çerçevesi ve uygulama araçları, örnek alan çalışmalarıyla birlikte ele alınacak, dönüşüm alanlarındaki tasarım yaklaşımları gerekçeler, politikalar ve uygulamalar tarihsel bir perspektifte, doğurdukları sonuçlar bağlamında tartışılacaktır. Çöküntü alanlarının yeniden tasarımı, tarihi değer taşıyan yapı ve alanların korunması ve tasarıma dahil edilmesi, konut stokunun iyileştirmeye yönelik tasarım yaklaşımları, kentsel yenileme ve yenileştirme politikaları, dönüşüm alanlarında sürdürülebilir tasarım yaklaşımlarının uygulanması, afet risklerini önlemek için yapı sağlamlaştırma ve afet zararlarının azaltılması konuları ele alınacaktır.
KENT 504 – PLANLAMADA ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ VE ETİK (3 0 3)
Ders genel olarak sosyal araştırma yöntemlerine giriş olarak tasarlanmıştır. Ders kapsamında özellikle planlama ve tasarım alanında kullanılan niceliksel ve niteliksel araştırma teknikleri ders kapsamında işlenmeye çalışılacaktır. Konular araştırma yöntemleri, araştırma tasarımı, veri toplama ve örneklem teknikleri ile veri analizleri olarak belirlenmiştir. Araştırmanın teorisi derslerde ve okumalarda öğrencilere öğretilmeye çalışacaktır. Ayrıca araştırmacının etiği ve bilimsel çalışmalarda, yazında, saha araştırması yapılırken dikkat edilmesi gereken etik unsurlar üzerinde ders kapsamında durulmaktadır.
KENT 590 YÜKSEK LİSANS SEMİNERİ
Kentsel Tasarım ve Dönüşüm (Yüksek Lisans Tezli) Yüksek Lisans Programı Yüksek Lisans Semineri, a. Tez yazımı için bilimsel araştırma yöntem ve tekniklerinin verilmesi, b. Tez başlık, kapsam ve içeriğinin belirlenmesi, c. Tez konusu ile ilgili saha çalışmaları ve kütüphane araştırmaları, d. Teze ilişkin kaynak kişi, kurum vd ilgili mentorlarla görüşmeler ve toplantılar yapılması, e. Dönem sonunda Tezin ilerleme raporunun hazırlanması.
KENT 599 YÜKSEK LİSANS TEZİ
Kredisiz, zorunlu dersdir. Öğrencilere üzerinde çalıştıkları tez konusunda akademik tartışma ve araştırma ortamı sunmayı amaçlar. Bu ders kapsamında her öğrenciden tez danışmanı eşliğinde ortaya bir sav/tez atması, konunun teorik, yöntemsel ve/veya uygulamaya dönük katkı yapmayı hedeflemesi ve buna yönelik araştırma yapması beklenir. Tez çalışması kapsamında güncel bilgilere ulaşması, yazın taraması yapması, özgün araştırma konusuna yönelik nitel ve nicel araştırma yöntemlerini kullanması/geliştirmesi ve çalışmanın bulguları ve sonuçlarını belirlemesi gerekir. Öğrenciler dönem sonunda bu çalışmalarını tez savunma jürisine sözlü ve yazılı olarak sunarlar. Savunma jurisinde başarılı bulunan öğrenciler tezlerini Lisansüstü Eğitim Enstitüsünün kurallarına uygun olarak teslim ederler.
SEÇMELİ DERSLER:
KENT 531 – KENTSEL TASARIM VE DÖNÜŞÜM STÜDYOSU II (3 0 3)
Bu dersin amacı Kentsel Dönüşüm Stüdyosu I’de ele edilenaraştırma ve analiz sonuçlarına göre seçilen kentsel dönüşüm alanında getirilen tasarım önerilerini yenilikçi tasarım modelleri üzerinden geliştirmektir. Bu kapsamda, kentsel dönüşüm alanına yönelik farklı ölçeklerde mekânsal tasarım önerilerinin geliştirilmesi ile teknik, ekonomik ve sosyolojik boyutlarda mevcut uygulamaları iyileştirecek kapsamlı önerilerin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu hedef doğrultusunda, ders içerisinde dünyada ve ülkemizde gerçekleştirilen başarılı uygulama modelleri ve yöntemleri çeşitli boyutlarıyla tartışılacaktır.
KENT 535 – KENTSEL TASARIM VE DÖNÜŞÜMDE KATILIMCI YAKLAŞIMLAR (3 0 3)
Yeni teknololojiler ve bu kapsamdaki gelişmelerle birlikte son dönem mekansal tasarım ve planlama yaklaşımlarında da yeni teknikler hızla yaygınlaşmaktadır. Son yıllarda kentsel dönüşüm projelerinin de yaygınlaşması ve önem kazanması ile tasarım süreçlerinde etkin katılım tekniklerinin uygulanması vatandaşların üretilen politika ve stratejileri sahiplenmesi açısından giderek artan bir öneme sahiptir. Bu çerçevede, kamu, özel sektör, yerel halk bazen de sivil toplum kuruluşlarının ortaklığı önemlidir. Özellikle dönüşüm alanlarında tasarımın başarısı karşılıklı etkileşime ve uyuma bağlıdır. Ders kapsamında, güncel katılım yöntemleri ve çok aktörlü karar alma süreçlerinin tasarım sürecindeki rolü ve farklı süreçlere etkisi tartışılacak, kentsel dönüşümde katılımcı modeller incelenecektir.
KENT 536 – PROJE YÖNETİMİ VE PLANLAMASI (3 0 3)
Proje yaklaşımı günümüzde tüm alanlarda önemli bir hale gelmiştir. Avrupa Birliği, Dünya Bankası gibi uluslararası kurumlar tarafından sağlanan proje fonlarına ek olarak birçok devlet kurumuda konu odaklı fonlarla projelere destek sağlamaktadır. Bu bağlamda Kentsel Dönüşüm Projeleri de belli açılardan desteklenen projeler arasındadır. Ders proje yönetimi döngüsü, mantıksal çerçeve gibi temel konuları öğretmeyi hedeflerken bir yandan da Türkiye’de sağlanan fonlarla ve politikalarla ilgili öğrencileri bilgilendirmeyi amaçlamaktadır.
KENT 542 – KAMUSAL MEKAN TASARIMI (3 0 3)
Kamusal mekânlar, fiziksel ve sosyal nitelikleri açısından birçok farklı çatışmayı (ör. Sınıfsal, Ekonomik, Etnik…) bir arada barındırırken, aynı zamanda bu etkileşimlerin ve çatışmaların çözümlendiği yerlerdir. Ders, kentsel tasarımı fiziksel mekân ve sosyal politikanın beraber üretildiği bir süreç olarak benimsemekte, ‘kamusallık’, ‘kamu yararı’ gibi olgulara odaklanırken, tasarımın ‘mekânın yeniden üretiminde’ ne gibi roller alabileceğini araştırmaktadır. Bütüncül bir çerçevede, kamusal alanlar üzerinden ‘teorik’ ve ‘pratik’ çalışmalar beraber yürütülmektedir. Ders kapsamınca, her sene farklı bir çalışma alanı ve tema belirlenmekte, bu yolla öğrencilerin kamusallığın karmaşıklığını ele alma ve alanları tanımlayan fiziksel ve fiziksel olmayan bağlamları tasarlama becerilerini geliştirmek amaçlanmaktadır.
KENT 545 – ÇEVRE, RİSK VE SAKINIM PLANLAMASI (3 0 3)
Bu ders öğrencilere Sakınım Planlaması, çevre ve risk konularında temel bilgileri vermeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda insan ve çevre, afetler, risk ve risk toplumu, risk yönetimi ve sakınım planlaması, geleneksel afet yönetim döngüsü ve planlaması, Birleşmiş Milletler güncel afet politikası ve bunun sonuçları, sürdürülebilir kentsel gelişme ve kalkınma politikaları, sakınım planlamasının geleneksel planlamadan farkları konuları ele alınacaktır.
KENT 550 – GÜNÜMÜZ KENTLERİNDE KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN ETKİLERİ (3 0 3)
Bu ders güncel kentsel dönüşüm uygulamalarının kentler üzerindeki sosyal, ekonomik, mekânsal ve çevresel olmak üzere çok boyutlu etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Ders sosyal uyum, mekânsal ayrışma; sosyal, ekonomik ve kentsel dayanıklılık gibi kentsel dönüşüm mevcut yazında vurgulanan etkilerini ele alacaktır. Ders öğrencilerin günümüz uygulamalarından örnek kentsel dönüşüm projelerinin etkilerini değerlendirecekleri araştırmalar yürütmelerini gerektirmektedir.
KENT 560 – KENTSEL KORUMA VE YENİLEME (3 0 3)
Dersin amacı; 2863 Sayılı K.T.V. Koruma Kanunu ve yönetmeliklerinde yer alan “Koruma Amaçlı Plan” yapım ve tekniklerini öğretmektir. Bu amaç doğrultusunda örnekler bazında yapılan koruma planlaması çalışmaları anlatılarak, planlama yöntemi, araştırma, envanter çıkarma, sentez, tespit ve tescil, envanter formu hazırlama, senaryo ve koruma planı hazırlama ile ilgili planlama bilgileri verilecektir. Ayrıca koruma planlaması disiplinlerarası bir çalışma olduğu için ilgili meslek grupları ile (arkeolog, sanat tahrihçisi, mimar, restorasyon uzmanı mimar, harita mühendisi, altyapı uzmanı vd) hangi aşamada ne tür çalışmalar yapılacağı aktarılacaktır. Koruma Amaçlı Kentsel Tasarım Plan ve Projeleri hakkında bilgi verilecektir.Tarihsel, kültürel, kentsel ve arkeolojik alanlar kentlerimizin korunması gerekli en önemli çekirdeğini oluşturmaktadır. Bu alanlar günümüzde çeşitli nedenlerle korunamamakta ve tahrip edilmektedir. Bu kapsamda Ankara, Bergama (Pergamon), Afyon, Konya, Patara, Kaş, Niğde Kalesi, Kayseri Talas, Antalya, Perge, Şanlıurfa, Amasra, Uçhisar, Ürdün Ajloun, vd örnekler bazında hazırlanmış ve yürürlükte olan Koruma Planları ve Dönüşüm Projeleri hakkında bilgi verilecektir.
KENT 561 – KENT MERKEZLERİNDE EKOLOJİK TASARIM (EKO-MİA) (3 0 3)
Kent bir ekosistemdir ve kentte doğal ve işlevsel elemanlar karşılıklı etkileşim halindedir. Canlı bir organizmaya benzeyen kentte, konut, ticaret, turizm, rekreasyon gibi farklı işlevlerdeki bölgeler çeşitli organları oluşturur. Kentsel ekosistemlerde sistemi oluşturan elemanlar (topoğrafya, su, iklim, toprak, mikroorganizmalar, bitki ve hayvan varlığı, kentliler ve yapılar) bir denge kurarak sistemin sürdürülebilirliğini ve yaşam döngüsünü sağlar. Kentsel ekosistem içerisinde sistemin kalbi kent merkezleridir. Eski ve yeni şehir merkezlerinin planlamasında “Ekolojik Yaklaşım (EKOMİA)” ; şehrin konum, iklimsel verilerine bağlı olarak var olan doğal/ekolojik verilerin değerlendirilmesi, geliştirilmesi, merkezlerde madde ve enerjinin tasarrufu, alt yapının çevre duyarlı olarak sağlıklaştırılması, atıkların geri kazandırılması gibi, çevre dostu, “Sürdürülebilir Bir Merkez Planlaması” anlayışının araştırılmasını amaçlamaktadır. Dünya’ da ve ülkemizde, özellikle kırdan şehirsel alanlara hızlı göç, nüfus artışı ve sanayileşmeyle bağlantılı olarak hızla gelişen tüketim, atık madde üretimi sonucu, doğal kaynakların giderek azalması ve kirletilmesiyle ekolojik denge bozulmaya başlamıştır.Günümüzdeki ve gelecek kuşakların yaşantısını etkileyecek bu durum karşısında, özellikle son yıllarda, konuyla ilgili pek çok bilim dalından uzmanlar, politikacılar ve yerel yöneticiler soruna çözümler bulabilmek için çalışmaktadır.Bu bilim dalları arasında şehirlerin şekillenmesinde önemli roller oynayan, “Şehir Planlama”, “Mimarlık”, “Peyzaj Mimarlığı”, “Altyapı Mühendisliği”, “Çevre Mühendisliği” vb. bilim dalları da, uluslar arası bir anlayışı olan “Sürekli ve Sürdürülebilir Gelişme” temeli üzerinde çalışmalar yapmaya başlamışlardır. Bu temelden yola çıkılarak, yeni şehirlerin ve eski şehirlerin planlanmasında çevreye daha duyarlı yaklaşımlar, sürdürülebilirlik ön plana çıkmaktadır. Bu Derste kent plancısının ve kentsel tasarımcının kent merkezlerini yeniden ele alışında ve yapılı çevrenin oluşturulmasında göz önüne alması gereken, ticari yapılarda enerji etkin tasarım öğeleri ve bazı eko-teknolojiler ile ilgili kuramsal bilgiler verilecektir.
KENT 563 – KENTSEL ARKEOLOJİ (3 0 3)
Bu derste kentsel arkeoloji kavramı, kentsel arkeoloji vasıtasıyla kent kimliğinin tanımlanması, planlamada korumanın ve özelinde arkeolojinin yeri, planlamada ilgili disiplinler arası ilişkinin yeri ve önemi, tarihi kentsel elemanların arkeoloji yardımı ile analizi ve bu konularda ulusal ve uluslararası örneklerin incelenmesi konuları yer alır. Dersin amacı, yerleşimin kesintisiz sürdüğü kentlerde kent kimliğini oluşturan tarihi tabakalaşma izlerinin anlam ve öneminin ve planlamadaki yerinin açıklanarak koruma ve değerlendirme bilincinin kazandırılmasıdır.
KENT 564 – ÇEVRE PLANLAMA (3 0 3)
Bu derste; ülkemizde 1950’lerden bu yana doğal çevre ve tarihsel / kültürel değerlerin korunması ve geliştirilmesine ilişkin hukuki çerçeve üzerinde durulacak, üst ölçek planlamalardan alt ölçek planlamalara kadar giden genel bir değerlendirme yapılmaya çalışılacaktır. Amaç; Anayasa’dan başlayarak, Çevre Kanunu, Milli Parklar Kanunu, Orman Kanunu, Kıyı Kanunu, Özel Çevre Koruma Kanunu, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma kanunu ve ilgili yönetmeliklerine ilişkin teknik, yasal ve yönetsel bilgileri ulusal ve uluslar arası örnekleri değerlendirerek vermektir. Ayrıca, Çevre Planlaması’nın “Doğal ve Tarihsel Çevre” ve “Kentsel Çevre” ‘ye ilişkin boyutları çeşitli örneklerde anlatılacaktır.
KENT 565 – KENTSEL DÖNÜŞÜM SÜREÇLERİNDE MEKANIN YENİDEN ÜRETİMİ, POLİTİKALAR VE AKTÖRLER (3 0 3)
Ders kapsamında, kentsel dönüşüm uygulamalarının tasarım, proje, uygulama ve geri izleme süreçlerinde etkili olan ekonomik, sosyal, ve politik faktörler ile sürecin farklı aşamalarında rol alan aktörler bütüncül bir biçimde ele alınarak, kent mekanının yeniden üretiminin ve kentsel dönüşüm uygulamalarının dinamikleri mevcut konjonktür çerçevesinde irdelenecektir.
KENT 566 – TAŞINMAZ MAL ÜRETİMİ VE PLANLAMA (3 0 3)
Bu dersin amacı taşınmaz malların temel özelliklerinin ve taşınmaz mal geliştirme sürecinde yapılması gereken başlıca çalışmaların öğretilmesidir. Bu kapsamda, taşınmaz mal yatırımlarının fizibilitesinin değerlendirmesinde kullanılan bir hesaplama yöntemi olan “nakit akış analizi” ayrıntılı olarak işlenecek ve bazı örnek taşınmaz mal yatırımlarının değerlendirilmesinde kullanılacaktır. Taşınmaz mal yatırımlarının değerlendirilmesinde yapılması gereken temel çalışmalardan olan ve Türkiye’de “değerleme” olarak tanımlanan taşınmaz malların fiyatlarının tahmini konusu ile taşınmaz mal geliştirme ve satın alınmasının finansmanı konuları işlenecektir. Dönemin sonunda öğrencilerin örnek taşınmaz mal yatırımlarının fizibilitelerini hesaplayabilir duruma gelmeleri amaçlanmaktadır.
KENT 567 – KENTSEL TASARIMDA ELEŞTİREL MEKANSAL PRATİKLER (3 0 3)
Bu ders kentsel tasarım yazınını üç odak üzerinden incelemektedir. Birinci odak temel paradigmalara (pozitivizm, gerçekçilik vb.) odaklanırken, ikinci odak tasarım öğretilerinin fiziksel çevreye nasıl yaklaştığını tartışmaktadır. Üçüncü odak ise psikolojisi alanının yer kimliği ve tasarım yaklaşımları ile olan ilişkisi incelemekte, güncel tasarım kabullerinin eleştirisini yapmaktadır. Bütün odaklarda mekân, yer ve kent olguları arasındaki ilişki, edebiyat ve diğer sanat arayüzleri üzerinden pekiştirilmektedir. Dersin amacı, kentsel tasarım alanında eleştirel mekansal pratikler çerçevesinde bilgi edinmek ve mekansal düşüncede tasarıma dair eleştirel bakış açısı geliştirilmesinin sağlanmasıdır. Bu doğrultuda, yazın tarihçesindeki kaynaklar dönemsel olarak incelenmekte, her hafta farklı bir araştırma sorusuna odaklanılarak, bilimsel okumaların yanı sıra kent yaşamı ile ilişkili edebiyat, şiir, yazılı/sözlü tarih ve müzikal çalışmalara odaklanılmaktadır. Farklı disiplinlerin düşündürdükleri çeşitlilik üzerinden tasarım kavrayışlarında derinleşme hedeflenmektedir.