ZORUNLU DERSLER
KENT 601 Kent ve Bölge Çalışmalarında Araştırma Yöntemleri ve Etik (3 0 3)
Bu dersin temel amacı doktora öğrencilerine rehberlik sağlayacak temel araştırma bilgilerinin sağlanmasıdır. Bunun için öncelikle öğrencilere bir konu ve soru belirlemek ve bu araştırma sorunsalını net bir şekilde ifade edebilmenin yöntemleri gösterilecektir. İkinci aşamada, bu araştırma sorusunun ele alınmasında uygulanabilecek yöntemler anlatılacaktır. Belirlenen yöntem çerçevesinde literatür taraması yapmak, bibliyografya oluşturmak, birincil ve ikincil kaynakları belirlemek ve tüm bu veriler ışığında araştırma sorusu ve yöntem çerçevesinde bir kurgu oluşturmaları dersin hedefidir.
KENT 602 Kent Bilim ve Kuram (3 0 3)
Bu dersin temel amacı planlama kuramlarını kavrama ve güncel planlama yaklaşımlarını analiz edebilme becerisi kazandırmaktır. Ders doktora öğrencilerine planlama kuramlarına ilişkin geçmiş ve güncel perspektiflerin kapsamlı bir sunumunu yapar. Böylece, modernist planlama ve kent biliminin meşruiyetini, farklı ekollerin ve düşünürlerin savlarını, farklı dönemlerde ortaya çıkan planlama yaklaşımlarını ve eleştirilerini kapsayan bir içeriği sunmayı amaçlar. Ders, araçsal rasyonalite, temsili demokrasi, uzlaşı ve müzakere, insan hakları, sivil toplum, kamu yararı, yönetişim ve iletişimsel rasyonalite gibi çeşitli konulara değinerek özellikle planlama yaklaşımlarının ve plancının rolünün değişimini irdeler. Planlama teorilerinin temel argümanlarını öğrenmek; güncel şehircilik konularını daha geniş bir sosyal, ekonomik ve politik perspektiften yorumlayabilmek; toplumsal refah, insan hakları, kamu yararı ve demokrasi konularında planlamanın yerini irdeleyebilmek dersin öğrenim çıktılarını oluşturmaktadır.
KENT 690 Seminer (Kredisiz)
Öğrencilerin ilgi duydukları ve tez aşamasında çalışmayı planladıkları alanlarda güncel bilgilere, tartışmalara ve literatüre hakim olabilmeleri için gerekli araştırmaların ve tartışmaların yürütüldüğü ders olması açısından seminer dersi doktora programının önemli bir parçasıdır. Kredisiz, zorunlu derstir. Öğrencilere ilgi duydukları ve tez konusu olarak çalışmayı planladıkları alanlar üzerine akademik tartışma ve paylaşım ortamı sunmayı amaçlar. Bu ders kapsamında her öğrenciden ilgi alanında güncel bilgilere, tartışmalara ve kaynaklara dair bilimsel araştırma yapması beklenir. Öğrenciler dönem sonunda bu çalışmalarını sözlü ve yazılı olarak sunarlar. Bu ders sonunda öğrencilerin ilgi duydukları ve tez aşamasında çalışmayı planladıkları alanda güncel bilgi, tartışmalara ve literatüre hakim olmaları hedeflenir.
KENT 696 Yeterlik Çalışması ve Sınavı (Kredisiz)
Öğrencilerin doktora derslerini tamamladıktan sonra, tez araştırması yapmaya ve doktora tezi yazmaya yeterli olup olmadıklarını sorgulayan bir sınavı içermektedir. Bu ders kapsamında öğrencilerin uzmanlaşmak istedikleri alanda güncel bilgiye ulaşma, araştırma yapma, bu araştırmayı yazınsal olarak aktarabilme yetisini edinme becerileri sorgulanmaktadır.
KENT 699 Doktora Tezi (Kredisiz)
Tez çalışmasını kapsayan bu ders doktora programının esas dersidir. Kredisiz, zorunlu derstir. Tez konusu onaylanmış̧ olan öğrencilerin danışmanları denetiminde ve danışmanları ile bilgi alışverişinde bulunarak bağımsız olarak yürüttükleri tez çalışmasını kapsar. Bu ders sonunda öğrencinin tezini akademik ve etik kriterlere ve Fen Bilimleri Enstitüsü Yazım Kurallarına uygun olarak tamamlaması beklenmektedir.
SEÇMELİ DERSLER
KENT 631 Kentsel Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırımlarının Planlaması (3 0 3)
Gayrimenkul türleri; gayrimenkul yatırımlarının ülke ve kent ekonomisiyle, finans ve bina inşaatı piyasalarıyla ilişkisi; ekonomik krizin gayrimenkul yatırımlarına etkisi; konut ve arsa fiyatlarının kentsel alanlarda değişimini belirleyen faktörler; perakende ticaret yapılarının arz ve talep özellikleri; nakit akış teknikleriyle gayrimenkul yatırımlarının fizibilitesinin ve fiyatlarının belirlenmesi.
KENT 632 Kent Merkezlerinde Ekolojik Tasarım (Eko-Mia) (3 0 3)
Eski ve yeni şehir merkezlerinin planlamasında “Ekolojik Yaklaşım (EKOMİA)” ; şehrin konum, iklimsel verilerine bağlı olarak var olan doğal/ekolojik verilerin değerlendirilmesi, geliştirilmesi, merkezlerde madde ve enerjinin tasarrufu, alt yapının çevre duyarlı olarak sağlıklaştırılması, atıkların geri kazandırılması gibi, çevre dostu, “Sürdürülebilir Bir Merkez Planlaması” anlayışının araştırılmasını amaçlamaktadır.
Bu derste kent plancısının ve kentsel tasarımcının kent merkezlerini yeniden ele alışında ve yapılı çevrenin oluşturulmasında göz önüne alması gereken, ticari yapılarda enerji etkin tasarım öğeleri ve bazı eko-teknolojiler ile ilgili kuramsal bilgiler verilecektir.
KENT 633 Konut Politikaları ve Türkiye’deki Uygulamaları (3 0 3)
Konut politikası geliştirilmesi ve uygulanmasının nedenleri ve tarihsel gelişimi; konut politikası türleri; farklı konut politikalarının uygulanma biçimleri; konut politikası uygulamalarının konut piyasası, konut arzı ve talebi üzerindeki etkileri; Türkiye’de konut politikalarının gelişim tarihi, dönemlere göre değişimin sosyal, ekonomik ve politik nedenleri; Türkiye’de güncel konut politikalarının değerlendirilmesi.
KENT 634 Değişen Kentler, Toplumlar ve Tasarım Uygulamaları (3 0 3)
Ders günümüzde kentleşmeyi etkileyen politik, ekonomik, sosyal ve ekolojik temel süreçleri ele alarak güncel kentsel tasarım uygulamalarına yönelik ilkelerin neler olması gerektiği üzerine bir tartışma yürütmeyi hedeflemektedir. Bu kapsamda öğrenciler derste kentleşmenin güncel dinamiklerini ve kentsel mekan tasarımındaki güncel yaklaşımları inceleyecek; elde ettikleri teorik çerçeveden yola çıkarak kendi yaklaşımlarını geliştirecekleri öneri projeler yolu ile ortaya koyacaklardır.
KENT 635 Kültürel Miras ve Koruma Planlaması (3 0 3)
Bu ders kapsamında; tarihi ve arkeolojik alanların korunmasına yönelik politikalar, koruma planı yapımı yöntemi, yasal ve yönetsel boyut açıklanacaktır. Ders kapsamında farklı disiplinlerden gelmesi hedeflenen Doktora öğrencilerine öncelikle; “Kültür Mirası” ve “Kültür Varlıkları” kavramı açıklanarak, Kültürel Mirasın değeri ve korunmasının önemi üzerinde durulacaktır. UNESCO Dünya Miras Listesi’ne giren dünya ve ülke örnekleri özetle anlatılacaktır. Koruma Amaçlı İmar Planı, Plan yapımı ve yapımında yaşanan sorunlar, ilgili yasalar, örgütlenme ve parasal kaynak (finansman), bu ders kapsamında ele alınacaktır.
KENT 636 Kentsel ve Bölgesel Dayanıklılık için Planlama (3 0 3)
Ders bir düşünce çerçevesi olarak Dayanıklılık (Resilience) kavramını ele alarak, öğrencilere ilk olarak kentsel ve toplumsal dayanıklılığa ilişkin temel kavramsal tanımları sunmayı, ikinci olarak kentsel ve bölgesel dayanıklılığın farklı boyutlarını, ölçütlerini incelemeyi ve son olarak dayanıklılık çerçevesinin planlama pratiklerinde nasıl ele alınabileceği üzerine düşündürmeyi hedeflemektedir. Ders dayanıklılık alanında temel teorik çerçeveyi sunarken öğrencilerin dünya çapında farklı planlama uygulamalarını incelemelerini ve değerlendirmelerini amaçlamaktadır.
KENT 637 Kentsel Riskler ve Sakınım (3 0 3)
Doğal afetleri ve yerleşimler üzerindeki etkilerini temele alan ders, afet yönetimi ve planlama ilişkisini kurmayı hedeflemektedir. Bunun için, afetler ve türleri hakkında genel bilginin verilmesi, modern sanayi toplumunun ürettiği riskler ve afetler ile ekonomik gelişme arasındaki ilişki, afet yönetim yaklaşımlarının nasıl evrildiği, afet risk yönetiminin bileşenleri ve süreçleri, afetlerin etkileri ve kentsel kırılganlığı yaratan durumlar tartışılmaktadır. Bu tartışmaların temelinde sürdürülebilirlik, risk toplumu, dirençlilik ve sakınım kavramları bulunmaktadır. Afet yönetimi konusundaki teorik bilgiler Türkiye kentleri başta olmak üzere dünya örnekleri incelenerek desteklenir. Dersin temel öğrenim çıktısının afet risk yönetimi konularının ve sakınım hedeflerinin kent planlama çalışmalarına entegre edilmesi konusunda farkındalık, bilgi ve deneyim kazandırmasıdır.
KENT 638 Kalkınma Planlaması (3 0 3)
Dersin amacı kalkınma kavramına genel bir çerçeveden baktıktan sonra kentsel ve bölgesel kalkınma kuramları hakkında genel bilgi verilmesidir. Bu bağlamda klasik ve neoklasik iktisattaki kalkınma büyüme kuramlarından başlayarak içsel büyüme kuramlarına kadar kalkınmaya olan kuramsal bakış açıları öncelikle incelenecektir. Daha sonra mekân ve kalkınma arasındaki ilişki ders kapsamında ele alınarak bölgelerarası dengesizlik, sürdürülebilir kalkınma, yenilikçilik, yığılma ve mekânsal yakınlıklar, kümelenmeler gibi bağlantılı kavramlar üzerinde durulacaktır.
KENT 639 Bölge Bilimi ve Planlamada Analiz Yöntemleri (3 0 3)
Sanayinin yer seçimi, bölgesel ekonomik etki, bölgesel ihtisaslaşma, çevresel etki, mekânsal sosyal ve ekonomik analizler bu bağlamda bölge bilimi ve planlamanın odağında yer almaktadır. Bu ders kapsamında bölge bilimi ve planlamadaki temel analiz yöntemleri üzerinde durulacaktır. Yöntemlerin varsayımları, yapısı, uygulamaları ders kapsamında ele alınacaktır. Bu bağlamda yerellik ölçütleri, yer seçimi, ekonomik temel modeli, değişim payı yaklaşımı girdi-çıktı tabloları, potansiyel ve mekânsal etkileşim modelleri anlatılacaktır.
KENT 640 Kentsel Dönüşüm Süreçlerinde Kentsel Bilinç ve Katılım (3 0 3)
Kentsel dönüşüm çok boyutlu sosyo-mekansal bir süreçtir. Bu sürecin dönüşüme konu olan alan içerisinde yaşayanların aktif katılımı ile şekillenmesi sürecin benimsenmesinde önemli rol oynar. Kentsel bilinç düzeyi bu katılımın derecesini belirlediği gibi kentin gelişim/dönüşüm trendlerinin şekillenmesinde de etkilidir. Bu dersin amacı kentsel dönüşümde katılım boyutunu incelemek olduğu kadar kentsel bilincin kentin gelişiminde ve mekânın yeniden üretim süreçlerinde ne denli önemli olduğu farkındalığını oluşturabilmektir. Bu kapsamda dersin ilk kısmında kentlilik bilinci/sorumluluğu kavramına temel olan kent kimliği, aidiyet, kent hakları, sosyal kapital, yönetişim, kent kültürü ve yerellik kavramları üzerinde durulacak, ikinci kısmında farklı boyutlarıyla sosyo-mekansal bir süreç olan kentsel dönüşüm tanımları, nedenleri, amaçları, kullanıcı ve katılım boyutu özetlenecek ve son bölümde kentsel bilinç ve aktif katılım çerçevesinde kentsel dönüşüm kurgusunun nasıl şekillenebileceği tartışılacaktır. Ders kapsamında teorik tartışmaların kentsel dönüşüm uygulamalarında ne ölçüde yer bulduğu alan çalışmalarıyla analiz edilmeye çalışılacaktır.
KENT 641 Sürdürülebilir Kentsel Yenileşme (3 0 3)
Sürdürülebilir Kentsel Yenileşme dersinin amacı Sürdürülebilir Gelişme kavramının ölçekler arası ilişkisini araştırmak ve bu ilişkide kentsel ölçeğin ve mevcut yerleşkelerin rolünü tartışmaktır. Ders sürdürülebilirliğin farklı ölçeklerdeki kapsamlı tanımının yanı sıra sürdürülebilir kent kavramını örnekler üzerinden tartışmakta ve Türkiye özelinde mevcut yerleşkelerin sürdürülebilirliğini incelemektedir. Ders sonunda öğrencilerden yerleşik alanlarda Türkiye’ye özgü öneriler geliştirmeleri ve yapı, mahalle, mahalle, kent ve ulusal sürdürülebilir gelişme ilkelerini örnek alanlar üzerinde tanımlamaları beklenmektedir.
KENT 642 Türkiye’de Göç, Uyum ve Kentsel Mekan (3 0 3)
Bu dersin amacı ülkemizde yaşanan göç hareketlerinin kentsel yaşantıya ve mekanına yansımalarını incelemektir. Bu kapsamda göç türleri, iç göç ve dış göç süreçlerinin neden ve sonuçları, yaşanan süreçlerin mekânsal etkileri, karşılaşılan problemler ve oluşan fırsatlar, entegrasyon ve uyum stratejileri ve ülke politikaları üzerinde durulacaktır. Bu ders bağlamında temelde Türkiye’de kırdan kente göç süreci ve kentleşme-kentlileşme ilişkisi, işçi göçleri ve kentsel uyum süreçleri ve son olarak mülteciler, ekonomik, toplumsal ve mekânsal uyum süreçleri ve kentlere yansımalarının tartışılması hedeflenmiştir.
KENT 643 Planlamada Yenilikçi Yaklaşımlar (3 0 3)
Planlamada yenilikçi yaklaşımlar dersinin temel amacı Kent Planlamanın güncel konularını Kentsel Rönesans, Yeni Şehircilik ve Davranışsal Planlama Teorileri gibi yenilikçi akımlar üzerinden tartışmaktır. Bu kapsamda ele alınan yaklaşımların planlama ilkeleri detaylı olarak incelenmekte ve uygulanmış örnekler üzerinden tartışılmaktadır. Dersin sonunda öğrencilerden yenilikçi yaklaşımları güncel konular çerçevesinde değerlendirmeleri ve sonuçları yerel koşullar bağlamında değerlendirmeleri beklenmektedir.
KENT 644 Kent Tarihi, Değişen Kentsel Dinamikler ve Planlamanın Kökeni (3 0 3)
Tarihi, kültürel, kentsel ve arkeolojik alanlar korunması gereken tüm kentlerin en önemli çekirdeğini oluşturmaktadır. Bu dersin amacı kent tarihi araştırma yöntem ve tekniklerini vererek, değişen kentsel dinamikler ile kentlerin değişimini, mimarlık ve planlamanın kökeni ve ilişkilerini vermektir. Ders kapsamında ABD, Avrupa ve Anadolu’daki önemli antik dönem kentleri (Roma, Atina, Truva, Çatalhöyük, Ancyra, Attalia, Patara, Perge vd.) ve gelişimi incelenecektir.
KENT 645 Kentsel Ulaşım Ekonomisi ve Politikaları (3 0 3)
Kentsel ulaşım ekonomisinde kullanıcı davranışları ve kent içi yolculuk talebi; ulaşım altyapısı sunumunu değerlendiren yaklaşımlar; kent içi ulaşımda mod (taşıt türü) seçimi; sürdürülebilirlik ilkesi kapsamında kentsel ulaşımda gereksinimleri karşılamaya ve ortaya çıkan sorunları ortadan kaldırmaya yönelik olarak geliştirilen ve uygulanan politikalar; mühendislik yaklaşımlarının nüfusun ve kentin sosyal ve ekonomik özellikleriyle entegre edilmesi; kentsel ulaşım ağları, yol, kavşak ve otoparkların tasarım ilkeleri.