ZORUNLU DERSLER:
KENT 501 – KENTSEL TASARIM VE DÖNÜŞÜM STÜDYOSU I (2 2 3)
Bu dersin amacı kentsel tasarım ve dönüşüm konularının mimarlık, mühendislikler, planlama, ekonomi, işletme ve sosyoloji gibi disiplinler arası boyutu ile incelenmesini, çok boyutlu ve bütüncül analizlerin üretilmesini sağlamaktır. Bu doğrultuda stüdyo çalışmaları öncelikli dönüşüm alanlarının belirlenmesine yönelik analiz, sentez, sorun ve olanakların tespiti ve raporlama çalışmalarının yanı sıra seçilen alanlarda kentsel tasarım projelerinin geliştirilmesini içermektedir. Ders çıktılarının Kentsel Tasarım ve Dönüşüm Stüdyosu II’nin girdileri olarak kullanılması hedeflenmektedir.
KENT 502 – PLANLAMADA ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ VE ETİK (3 0 3)
Dersin amacı Yüksek Lisans öğrencilerine lisansüstü araştırma çalışmalarında ihtiyaç duyacakları araştırma yöntem ve teknikleri hakkında bilgi vermektir. Ders genel olarak sosyal araştırma yöntemlerine giriş olarak tasarlanmıştır. Konular araştırma yöntemleri, araştırma tasarımı, veri toplama ve örneklem teknikleri ile veri analizleri olarak belirlenmiştir. Araştırmanın teorisi derslerde ve okumalarda öğrencilere öğretilmeye çalışacaktır. Ayrıca araştırma etiği, referans sistemleri, intihal konuları da ders içeriğinde yer almaktadır.
KENT 503 – KENTSEL TASARIM VE DÖNÜŞÜMÜN KURAMSAL ÇERÇEVESİ (3 0 3)
Bu dersin temel amacı kentsel tasarımın bir disiplin olarak ortaya çıkmasında etkili olan sosyal, kültürel ve politik süreçleri, mimari ve kentsel planlama paradigmları çerçevesinde açıklamak, kentsel dönüşümün kuramsal çerçevesini tarihsel gelişimi ve özellikle Avrupa ve Amerika örnekleri üzertinden sunmaktır. Ders kapsamında, kentsel tasarımın teorik çerçevesi ve uygulama araçları, örnek alan çalışmalarıyla birlikte ele alınacak, dönüşüm alanlarındaki tasarım yaklaşımları gerekçeler, politikalar ve uygulamalar tarihsel bir perspektifte, doğurdukları sonuçlar bağlamında tartışılacaktır. Çöküntü alanlarının yeniden tasarımı, tarihi değer taşıyan yapı ve alanların korunması ve tasarıma dahil edilmesi, konut stokunun iyileştirmeye yönelik tasarım yaklaşımları, kentsel yenileme ve yenileştirme politikaları, dönüşüm alanlarında sürdürülebilir tasarım yaklaşımlarının uygulanması, afet risklerini önlemek için yapı sağlamlaştırma ve afet zararlarının azaltılması konuları ele alınacaktır.
SEÇMELİ DERSLER:
KENT 531 – KENTSEL TASARIM VE DÖNÜŞÜM STÜDYOSU II (3 0 3)
Bu dersin amacı Kentsel Dönüşüm Stüdyosu I’de ele edilenaraştırma ve analiz sonuçlarına göre seçilen kentsel dönüşüm alanında getirilen tasarım önerilerini yenilikçi tasarım modelleri üzerinden geliştirmektir. Bu kapsamda, kentsel dönüşüm alanına yönelik farklı ölçeklerde mekânsal tasarım önerilerinin geliştirilmesi ile teknik, ekonomik ve sosyolojik boyutlarda mevcut uygulamaları iyileştirecek kapsamlı önerilerin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu hedef doğrultusunda, ders içerisinde dünyada ve ülkemizde gerçekleştirilen başarılı uygulama modelleri ve yöntemleri çeşitli boyutlarıyla tartışılacaktır.
KENT 532 – KENTLERİN GELİŞİMİ: NEDENLER, SÜREÇLER VE ETKİLER (3 0 3)
Kentler fiziksel, toplumsal, çevresel, ekonomik ve politik nedenlerle sürekli değişen ve dönüşen dinamik mekânlardır. Kendileri dönüştükleri gibi farklı boyutlarda pek çok dönüşüme de neden olabilirler. Bu kabul altında, bu dersin amacı kent ve kentlinin tanımından başlayarak, kentlerin değişim ve dönüşümünde hangi etkenlerin rol oynadığını ve bu değişim ve dönüşümün toplum, fiziki ve sosyal çevre, yaşam hakkı, altyapı, üstyapı, yasal çerçeve, ekonomi ve çevre bağlamında ne tür bir dönüşüme yol açtığını tartışmaktır. Bu kapsamda kentsel dönüşüm kentlerin değişimi ve dönüşümü için bir araç olarak tanımlanacak ve bu araçla kentlere müdahale etmenin çeşitli boyutlarda olumlu ve olumsuz yanları incelenecektir
KENT 533 – KENTSELTASARIM VE DÖNÜŞÜMDE KULLANICI BOYUTU (3 0 3)
Bu dersin amacı mevcut kentsel dönüşüm uygulamalarının en zayıf kısmı olan toplumsal boyutuna dikkati çekmek ve kentsel dönüşümü sosyo-kültürel bir süreç olarak ele almaktır. Bu nedenle kent sosyolojisi kuramlarının tartışılması ile başlayacak derste, sosyal hareketlilik ve göç, kentlerdeki sosyal yapı, entegrasyon, dışlanma, kentsel yoksulluk vb. konular tartışılacaktır. Bu kapsamda Türk kentlerinin sosyo-mekansal dönüşümü özetlenecektir. Kentsel dönüşümün tetiklediği sosyal değişimin ve dönüşümün toplumsal etkilerinin inceleneceği derste kullanıcının ihtiyaçları ve dönüşüm beklentilerinin neler olduğu üzerinde durulacak, bu vurgular alan çalışmalarıyla desteklenecektir.
KENT 534 – KENTSEL TASARIM VE DÖNÜŞÜMDE YASAL ÇERÇEVE (3 0 3)
Bu dersin amacı kentsel dönüşüm konusunda düzenleyiciyi olan yasal mevzuatı incelemektir. Bu kapsamda kaçak ve imarsız gelişen konut alanlarına ilişkin mevzuattan başlayarak, günümüze kadar yasal çerçevenin gelişimi ve kentsel dönüşümde yetkili olan kurumlar ve görevleri üzerinde durulacaktır. 775 sayılı Gecekondu Yasası, 2981 sayılı Af Yasası, 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu, 3194 sayılı İmar Kanunu, 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın görev ve yetkilerini tanımlayan kanun hükmündeki kararname, 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu, 5363 Belediye Kanunu, 5226 Kültürel ve Tarihi Değerleri Koruma Kanunu, 5366 sayılı Yıpranmış Tarihi Alanların Yenilenerek Korunması Ve Yaşatılarak Canlandırılması, 3621 sayılı Kıyı Kanunu ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Kanunu vb. kanunlar bu çerçevede incelenecek ve mevzuatın geliştirilmesine yönelik öneriler üzerinde çalışılacaktır.
KENT 535 – KENTSEL TASARIM VE DÖNÜŞÜMDE KATILIMCI YAKLAŞIMLAR (3 0 3)
Yeni teknololojiler ve bu kapsamdaki gelişmelerle birlikte son dönem mekansal tasarım ve planlama yaklaşımlarında da yeni teknikler hızla yaygınlaşmaktadır. Son yıllarda kentsel dönüşüm projelerinin de yaygınlaşması ve önem kazanması ile tasarım süreçlerinde etkin katılım tekniklerinin uygulanması vatandaşların üretilen politika ve stratejileri sahiplenmesi açısından giderek artan bir öneme sahiptir. Bu çerçevede, kamu, özel sektör, yerel halk bazen de sivil toplum kuruluşlarının ortaklığı önemlidir. Özellikle dönüşüm alanlarında tasarımın başarısı karşılıklı etkileşime ve uyuma bağlıdır. Ders kapsamında, güncel katılım yöntemleri ve çok aktörlü karar alma süreçlerinin tasarım sürecindeki rolü ve farklı süreçlere etkisi tartışılacak, kentsel dönüşümde katılımcı modeller incelenecektir.
KENT 536 – PROJE YÖNETİMİ VE PLANLAMASI (3 0 3)
Proje yaklaşımı günümüzde tüm alanlarda önemli bir hale gelmiştir. Avrupa Birliği, Dünya Bankası gibi uluslararası kurumlar tarafından sağlanan proje fonlarına ek olarak birçok devlet kurumuda konu odaklı fonlarla projelere destek sağlamaktadır. Bu bağlamda Kentsel Dönüşüm Projeleri de belli açılardan desteklenen projeler arasındadır. Ders proje yönetimi döngüsü, mantıksal çerçeve gibi temel konuları öğretmeyi hedeflerken bir yandan da Türkiye’de sağlanan fonlarla ve politikalarla ilgili öğrencileri bilgilendirmeyi amaçlamaktadır.
KENT 537 – KENTSEL PEYZAJ (3 0 3)
Geniş ölçekte ekosistem dahilinde kentler, çok boyutlu yapısı ile birer peyzaj öğesi olarak öne çıkmaktadır. Kentsel peyzaj, dolaşım ve erişilebilirliğin farklı ölçeklerdeki ele alınışıyla ilgilenebildiği gibi, tasarım boyutunda kentsel estetik, odaklar, referanslar ve çeşitlilik konuları ile ilgilenmektedir. Bu çerçevede ders kapsamında, kentlerin oluşum süreçlerinde kentsel iç peyzaj ve kentsel dış peyzaj kavramları, nesnel ve öznel etkenler, fiziksel, kültürel veriler, ekonomik ve sosyal imgesel referanslar ile bunların kentlerin biçimlenişine etkileri tanımlanacak, kentsel strüktür, silüet ve kentsel akslar analiz edilecektir.
KENT 538 – EKOLOJİK VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTSEL TASARIM (3 0 3)
Dersin amacı kentsel tasarım ve planlamada en güncel yaklaşımlardan biri olan ekoloji ve sürdürülebilirlik kavramlarını incelemek ve güncel örnekler üzerinden bu kavramların kentler ile buluşturulmasını sağlamaktır. Kentsel tasarımın bütüncül bir yaklaşımla ekolojik dengeyi sağalamada ve sürdürülebilir kentsel gelişmeyi başarmadaki rolü tartışılacaktır. Bu kapsamda ders, kentin ve kentsel öğelerin çevresel eşiklerin oluşturduğu sınırlar içinde ekolojik bir yaşam alanı olarak ele alınması gerektiği anlayışıyla kentsel gelişme ve büyümenin ekolojik veriler çerçevesinde planlanması ve tasarlanmasına yönelik kuram, ilke ve uygulama konularını içermektedir.
KENT 539 – ÇEVRE VE DAVRANIŞ (3 0 3)
Dersin amacı, insan davranışları ile doğal ve yapılı çevre arasındaki etkileşimi, sosyoloji, psikoloji, ekonomi gibi davranış bilimlerinin bazı kuramları çerçevesinde anlamak, bu etkileşimi kentsel tasarım, kent planlama ve mimari disiplinleri açısından değerlendirmektir. Bu çerçevede, estetik, biçim ve renk gibi tasarım birleşenlerinin insan davranışına olan etkisinin incelenmesinin yanı sıra insan davranışlarının ve kültürel altyapının menkanı nasıl şekillendirdiği, tasarımı hangi yönlerden etkilediği tartışılacaktır.
KENT 540 – BİLGİSAYAR DESTEKLİ PLANLAMA VE TASARIM (3 0 3)
Bilgisayar programı kullanan kentsel planlama, kentsel tasarım, kentsel koruma ve yenileme projelerinin üretilmesi hedeflenmektedir. Ders, Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) temel ilkeleri ve tekniklerini planlama uygulama pratiği ile ilişkili bir biçimde sunmaktadır. Ders kapsamında; CBS’nin temelleri, temel haritacılık kavramları, tematik haritalama, veri sınıflama, veri inceleme, görsellerin ve haritaların tasarlanması, veritabanı işletim sistemleri ve mekânsal veri analiz yöntemleri ele alınmaktadır.
KENT 541 – KENTSEL DÖNÜŞÜM ALANLARINDA TASARIM UYGULAMALARI (3 0 3)
Kentler birçok farklı boyutu içeren çoğulcu yapısı ile kendisi ile birlikte içinde bulunduğu çevreyi ve ilişkili olduğu toplumu da sürekli dönüştürmekte, benzer şekilde çevresinden ve içsel dinamiklerinden de devamlı olarak etkilenmektedir. Kentsel dönüşüm alanları, yenilikçi tasarım ve gelişme yaklaşımlarının uygulanabileceği potansiyel alanlar olmanın yanı sıra yer yer önemli sorun alanlarını da içermesiyle sürdürülebilir ve bütüncül bakış açısı ile ele alındığında, öncelikli tasarım odakları olarak ön plana çıkmaktadır. Bu nedenle, bu alanlarda uygulanacak tasarım yaklaşımları, farklı boyutları ve aktörleri ile kentin bütününü ilgilendirmektedir. Ders kapsamında, kent içi dönüşüm alanlarına odaklanılarak bu alanlardaki güncel, bütüncül tasarım yaklaşımları başarılı örnekler üzerinden ele alınacak ve tartışılacaktır.
KENT 542 – KAMUSAL MEKAN TASARIMI (3 0 3)
Kamusal mekânlar, fiziksel ve sosyal nitelikleri açısından birçok farklı çatışmayı (ör. Sınıfsal, Ekonomik, Etnik…) bir arada barındırırken, aynı zamanda bu etkileşimlerin ve çatışmaların çözümlendiği yerlerdir. Ders, kentsel tasarımı fiziksel mekân ve sosyal politikanın beraber üretildiği bir süreç olarak benimsemekte, ‘kamusallık’, ‘kamu yararı’ gibi olgulara odaklanırken, tasarımın ‘mekânın yeniden üretiminde’ ne gibi roller alabileceğini araştırmaktadır. Bütüncül bir çerçevede, kamusal alanlar üzerinden ‘teorik’ ve ‘pratik’ çalışmalar beraber yürütülmektedir. Ders kapsamınca, her sene farklı bir çalışma alanı ve tema belirlenmekte, bu yolla öğrencilerin kamusallığın karmaşıklığını ele alma ve alanları tanımlayan fiziksel ve fiziksel olmayan bağlamları tasarlama becerilerini geliştirmek amaçlanmaktadır.
KENT 543 – TAŞINMAZ EKONOMİSİ (3 0 3)
Bu ders taşınmaz geliştirme ekonomisinin kent planlama alanında geçerli olan temel kavram ve modellerini incelemektedir. Ders kapsamında; taşınmaz geliştirmenin ekonomisi, dönüşüm ve iyileştirme, planlama ekonomisi, taşınmaz değerlemede mikroekonomik ve makroekonomik kavramlar, taşınmaz değerleme ilkeleri, taşınmaz değerleme yöntemleri: pazar (karşılaştırmaya dayalı), yatırım, kar, artık, yenileme maliyeti yöntemleri ve taşınmaz yatırımı ve geliştirmesi değerlemesi konuları incelenecektir.
KENT 543 – KONUT POLİTİKALARI VE DÖNÜŞÜM (3 0 3)
Bu ders konut politikaları kapsamında konut alanlarının dönüşümünü incelemektedir. Ders kapsamında konut piyasalarını, konut üretimini ve arzını, konut desteklerini ve konut alanlarında dönüşümü etkileyen politikalar hem yurtdışı hem yurtiçi örneklerle ele alınmaktadır. Ayrıca, Türkiye’deki yapı stokunun niteliği ve niceliğine ilişkin konuların yanı sıra bu nitelik ve niceliğin ortaya çıkışında etkili olan ülkemize özgü faktörlerde değerlendirilmektedir.
KENT 545 – ÇEVRE, RİSK VE SAKINIM PLANLAMASI (3 0 3)
Bu ders öğrencilere Sakınım Planlaması, çevre ve risk konularında temel bilgileri vermeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda insan ve çevre, afetler, risk ve risk toplumu, risk yönetimi ve sakınım planlaması, geleneksel afet yönetim döngüsü ve planlaması, Birleşmiş Milletler güncel afet politikası ve bunun sonuçları, sürdürülebilir kentsel gelişme ve kalkınma politikaları, sakınım planlamasının geleneksel planlamadan farkları konuları ele alınacaktır.
KENT 546 – İÇ MEKANLARIN DÖNÜŞÜMÜ ve YENİDEN KULLANIMI (3 0 3)
Günümüzde mevcut tarihi ya da çağdaş binaların iç mekanlarını yeniden kullanıma yönelik olarak iyileştirmek, yenilemek ve onarmak hem ekonomik hem ekolojik hem de tasarıma ilişkin nedenlerle çokça tartışılır ve uygulanır hale gelmiştir. Mevcut binaların iç mekanları çoğu zaman yeniden kullanıma yönelik olarak işlevlendirilmelerine rağmen, bu mekanlar nadiren yeni işlevin gereksinmelerine göre yeniden tasarlanmakta ve bu doğrultuda mekanların adaptasyonu sağlanmaktadır. Bu dersin amacı, mevcut binaların strüktürel, donatısal, estetiksel, çevresel ve içeriksel anlamını kavrayarak, iç mekanların yeniden kullanım adaptasyonu için gereksinimlerini araştırarak belirlemek ve bunları tartışmaktır.
KENT 547 – YEREL YÖNETİMLERE YENİLİKÇİ YAKLAŞIMLAR (3 0 3)
Yerel yönetimlerin ülke yönetiminde önemli fonksiyonları bulunmaktadır. Bunlardan ilki, yerel yönetimlerin demokratik bir çerçevede halka yönetime katılım ve temsil imkânı sağlamasıdır. Ayrıca, yerel yönetimlerin bir bulundukları yerlerde halka daha yakın olmaları, çeşitli projeler başta olmak üzere halkın kendileri ile ilgili karar süreçlerine katkısı yönünde pek çok araç sağlamaları ve kısaca “yerinden yönetim” imkânlarını artırmaları diğer önemli fonksiyonları arasında sayılabilir. Bu tür yönetim biçimi kentsel dönüşüm gibi geniş kitleleri ilgilendiren konular söz konusu olduğunda daha da önem kazanmaktadır. Bu bağlamda dersin temel amacı, teori ve pratik uygulamaları da kapsayan bütünsel bir yaklaşımla yerel yönetimlerin yapısının tanımlanması ve bu yapının kentsel dönüşüm hususunda verimli halde nasıl kullanılabileceğinin tartışılmasıdır. Bu bağlamda, derste, yerel yönetimlerin hukuksal ve ekonomik çerçevesinin anlaşılması, karar verme süreci çerçevesinde merkezi otorite ile ilişkilerinin tanımlanması, e-devlet uygulamaları, yerel yönetimlerin kalkınmadaki rolünün altının çizilmesi gibi konulara değinilecektir. Ayrıca, ders kapsamında Dünya’da ve Avrupa Birliğinde yerel yönetimlerin boyutları da derste yer verilecek konular arasındadır.
KENT 548 – KENTSEL ÇEVRE KORUMA, SAĞLIKLAŞTIRMA VE RESTORASYON (3 0 3)
Yerleşimler, barındırdıkları yapı tipleri, onların meydana getirdikleri dokuları ile içlerinde yaşayanların sosyal -kültürel ve ekonomik yapısının bir aynasıdır. Bu özellikleri ile kentler barındırdıkları toplumun tarihinin bir parçası olarak bir yandan geçmişe yönelik bilgi verir öte yandan o toplumun kimliğini meydana getirirler. Bugün yeni oluşan kentsel çevreler de yarın için bugün hakkında bilgi vereceklerdir. Günümüz kentlerinde kimi zaman hızlı kentleşme sonucu kimi zaman eskimeden dolayı kentsel altyapı yetersiz hale gelmiştir. Öte yandan bina stoğu da çoğu kez sağlıksız oluşmuş ya da çok eskimiştir. Dolayısı ile kentlerimiz bir yandan pek çok olumlu değer barındırırken öte yandan da ciddi sorunları olan çevreleri bir arada bulundurmaktadır. Kentlerimizin gelişimi ile ilgili kararlar alırken birbirinden tamamen farklı bakış açıları ile bir değerleme yapmak gerekmektedir. Bu dersin amacı da özellikle kentin korunmasını gerektiren bölümleri hakkında Dünya’ca belirlenmiş ICOMOS kriterlerini, 2863 Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nu tartışmak yenileme, iyileştirme ve restorasyon kararları alınırken gerek kentsel doku gerekse yapıların korunması, yenileştirilmesi, sağlıklaştırılması ve/veya restorasyonu konusunda değerlendirme yapılabilmesine temel teşkil edecek bilgileri aktarmaktır. Ders kapsamında alan çalışmaları, analizler ve projelendirme ve raporlama çalışmalarının yapılması hedeflenmektedir.
KENT 549 – MİMARİ PROJE DENETİM VE YÖNETİMİ (3 0 3)
Mimarlık bir yandan kullanıcı gereksinimlerini strüktürel bir çerçevede ele alan bir yaratma, estetik ve sanat işi iken öte yandan uygulanması gereken bir üretim faaliyetidir de. Bu işlev gerek bir ofis içinde üretimi gerekse inşaat alanındaki üretimi kapsar. Öte yandan binalarımızın uzun ömürlü olması yani gelecekte de hizmet vermesi ekonomik açıdan büyük önem taşımaktadır. Bu dersin amacı da mimarlık işinin estetik ve sanatsal yaratıcı boyutu ötesinde işlevsel ve özellikle uzun vadede ekonomik kullanımı için gerekli olan teknik boyutlarını ve operasyonel boyutlarını tartışmaktır. Binanın daha az enerji harcaması, daha az bakım ve onarım gereksinimi olması, zaman içindeki işlevsel değişimlere daha kolay ayak uydurabilmesi için gerekli uyum ve esneklikte olması gibi tasarımsal boyutlar, mimari programlama, işleve uygunluk, zaman içindeki değişimlere uygunluk, malzeme ve mekanik-tesisat aksamları seçimi ile detay çözümlerinin ana kriterlerini belirlemektedir. Kısaca mimari tasarım ekonominin ve sanatın bir arada ele alındığı bir optimizasyon süreci olduğundan bir bina yatırımı belli bir işlevin gereksinimini karşılarken bugünkü bütçe sınırlarını değil bir zaman süreci içindeki tüm bakım-onarım ve işletme masraflarını da içine alan bir fizibilite çalışmasını da içine almak zorundadır. Yatırımda ve daha sonra bina işletimindeki koordinasyon da maliyetin bir diğer boyutunu meydana getirmektedir. Bunların denetlenebilmesi ise yatırımcı yapıyı kendisi için yapıyorsa optimizasyon ve yönetim programları ile ya da işi dışarı veriyorsa ihalelere bağlı kapsamlı Yapım Şartname ve Sözleşmeleri ile mümkündür. Bu ders kapsamında mimari proje denetim ve yönetimine ilişkin olarak yukarıda bahsedilen konulara değinilmesi hedeflenmektedir.
KENT 550 – GÜNÜMÜZ KENTLERİNDE KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN ETKİLERİ (3 0 3)
Bu ders güncel kentsel dönüşüm uygulamalarının kentler üzerindeki sosyal, ekonomik, mekânsal ve çevresel olmak üzere çok boyutlu etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Ders sosyal uyum, mekânsal ayrışma; sosyal, ekonomik ve kentsel dayanıklılık gibi kentsel dönüşüm mevcut yazında vurgulanan etkilerini ele alacaktır. Ders öğrencilerin günümüz uygulamalarından örnek kentsel dönüşüm projelerinin etkilerini değerlendirecekleri araştırmalar yürütmelerini gerektirmektedir.
KENT 551 – KENTSEL DÖNÜŞÜMDE YENİLİKÇİ YAKLAŞIMLAR (3 0 3)
Bu ders kentsel dönüşüm projelerinin geçmişten bugüne dünyadaki uygulama biçimlerini ele almakta, günümüz uygulamalarında yenilikçi yaklaşımların neler olabileceğini sorgulamaktadır. Ders öğrencilerin kentsel dönüşümün olumsuz etkilerini azaltacak; dönüşümün hedeflerine cevap verebilecek; güncel teknoloji ve yöntemleri kullanabilecek yenilikçi dönüşüm modelleri üzerinde düşünmelerini ve öneriler getirmelerini amaçlamaktadır.
KENT 552 – DEPREME DAYANIKLI MİMARİ TASARIM (3 0 3)
Depreme dayanıklı yapıların tasarımı ve imalatında mimarın rolünü irdeleyen bir derstir. Deprem olgusunun tanımı ve yapılı çevre üzerindeki etkilerini araştırarak başlayan ders programı, halen yürürlükte bulunan “Depreme Dayanıklı Yapılar Hakkında Genel Esaslar” isimli Türk Deprem Yönetmeliği’nin incelenmesi ve mimara yüklediği görevlerin tartışılması ile devam eder. Türkiye’de yaygın olarak kullanılan betonarme iskelet sistemine sahip yapılarda sıkça karşılaşılan mimari tasarım hatalarının planda ve kesitte olmak üzere iki kategoride incelenmesi ile son bulur.
KENT 553 – DÖNÜŞÜM VE SİNEMA: SİNEMA ÜZERİNDEN KENT VE KENTİN DÖNÜŞÜMLERİNİ OKUMAK (3 0 3)
Kent ve kentteki dönüşümlerin eleştirel okumalarını yapabilmek, aslında politika, edebiyat, sanat ve mimarlık gibi alanların toplamına dair bir idea sahibi olabilmekten geçer. Kentsel dönüşümler ise kendi içinde birçok katman barındıran kuramsal çelişkiler ile kent ve mekân politikalarının çatışması sonucu oluşur. Bu ders kapsamında, söz konusu kuramsal çelişkileri görselleştiren sinema filmleri izlenerek, kente dair geliştirilen eleştiriler, kent olgusu ve bu olgunun farklılaşmasına dair kentin dünü bugünü ve geleceğine üzerine yapılan bazı anlatılar tartışılır.
KENT 554 – KENTSEL KARTOGRAFYA: KENT VE ALTERNATİF KENT TEMSİLİYETLERİ (3 0 3)
Bir kentin Kartografyasını oluşturan ana öğeler nelerdir? O kentin mimarisi, sanatı ve kültürel değerleri üzerinden bir kent kartografyası çıkarılabilir mi? Bir kentin anlamını oluşturan katmanlar nasıl belirlenir? Bir kent alternatif anlatılarla temsiliyeti farklılaşabilir mi? Bir kentin kimliği nasıl oluşur ve nasıl dönüşür? Bu ders kapsamında yukarıda belirtilen bütün sorulara tartışarak cevap aranırken, bu tartışmalar paralelinde belirli kentler için o kenti alternatif temalarla temsil eden kent haritaları çıkartılmaya çalışılır.
KENT 555 – TÜRKİYE’DE KÜLTÜREL MİRASIN KORUNMASININ TARİHİ (3 0 3)
Bu ders Kentsel Tasarım ve Dönüşüm Yüksek Lisans Programı öğrencilerine kültürel mirasın korunması bilinci ve bununla ilgili kurumların ortaya çıkış ve gelişim süreçleri hakkında bilgi vermeye yöneliktir. Konu, geçmişin ve günümüzün temel koruma kavramları ile beraber koruma anlayışlarının zaman içerisindeki gelişimi de gözetilerek ele alınmıştır. Dersin amacı program öğrencilerinde koruma bilincini geliştirmektir. Bu ders, kültür varlıklarının korunmasına yönelik edinilmesini sağladığı bilginin ötesinde, hangi tür kentsel çevrelerin ve yapıların kültür varlıklarının korunması kapsamında olması gerektiği ile ilgili soruların tartışıldığı bir ortam olmak üzere önerilmiştir.
KENT 556 – KÜLTÜR MİRASI OLARAK KENT (3 0 3)
Ders kapsamında, kentin barındırdığı farklı ölçeklerdeki ögeleriyle beraber neden kültür varlığı olarak kabul edilmesi gerektiği üzerinde durulacaktır. Dersin işleyiş biçimi, kentin bütününe, yaşayan, değişen ve değerli yönleriyle korunması gereken bir kültür mirası olarak nasıl yaklaşılabileceğini anlamaya ve anlatmaya yöneliktir. Bu bağlamda modern kent imgesini oluşturan özelliklerden bahsedilerek, bunların pek çoğu köklü bir tarihi geçmişe sahip olan günümüzün Anadolu kentleri ile ilgisi tartışılacaktır. Program öğrencilerinin, bu kentler ile ilgili alınacak değişim ve dönüşüme yönelik kararlardan bir kültür varlığı olarak kentin nasıl etkilenebileceği hakkında görüş ve düşünceler üretebilmesi amaçlanmaktadır.
KENT 557 – KENTSEL ÖLÇEKTE KÜLTÜR MİRASIN DEĞERLENDİRMESİ (3 0 3)
Kültür mirası olarak nitelenen nesnelerin ya da mekânların korunması sürecinde en etkili olan bileşen bu nesne ya da mekânların sahip oldukları değerdir. Bu değer olgusunun türleri ve farklı özellikleri ile incelenip anlaşılması, kültür varlıklarının değerleri ile ilgili uygulamalar yapılması bu dersin temel içeriğini oluşturmaktadır. Ders programı kültür mirasının değer özellikleri ile ilgili güncel problemlerle ilişkili tartışmaları kapsamakta, bu bağlamda öğrencilerin sahada yapmaları gereken değerlendirme analizi çalışmalarını içermektedir.
KENT 558 – KENT SOSYOLOJİSİ (3 0 3)
Dersin amacı sosyolojinin mekân ve kentsel toplumla ilişkili temel kavramları, dinamikleri ve teorik tartışmaları; kentlerdeki sosyal yapı, organizasyonlar ve ağlar, kent mekanını sosyal boyutta analiz etmeye yardımcı araştırma yöntemleri konularında bilgi edindirmektir. Ayrıca, bu ders farklı bağlam, kent ve ölçeklerde (yerelden küresele) sosyolojik tartışmaları sunmayı amaçlar.
KENT 559 – DÖNÜŞÜM ALANLARINDA KENTSEL KORUMA VE YENİLEME PLANLAMASI (3 0 3)
Ülkede “Kentsel Dönüşüm” için önerilen alanlar genellikle kent merkezine yakın, çöküntü bölgesi niteliği kazanmış, gecekondulaşmış, tarihsel çevreleri ve sanayi/depolama alanlarını da içermektedir. 2004 Yılında kabul edilen 5226 Sayılı “Kültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu İle Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ve 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun uyarınca ilan edilen yenileme alanlarında yapılacak DÖNÜŞÜM OLGUSU aslında bir “Koruma Planlaması” konusu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu alanların dönüşümünde var olan tarihsel dokuların dikkate alınması, tescilli anıtsal ve sivil mimarlık örneklerinin korunması ve bunun dışındakilerin de çevre ile uyumlu olarak yenilenmesi konusu bu dersin konusu olacaktır. Kentsel Koruma ve Yenileme Planlaması dersinde, tescilli yapılar, tescile önerilen yapılar ve yenilenecek yapıların nitelikleri, saptama ve belgeleme çalışmaları ile planlamada dikkate alınacak sokak, meydan, geleneksel doku özelliklerinin açıklanması bu dersin konularından biridir.
KENT 560 – KENTSEL KORUMA VE YENİLEME (3 0 3)
Dersin amacı; 2863 Sayılı K.T.V. Koruma Kanunu ve yönetmeliklerinde yer alan “Koruma Amaçlı Plan” yapım ve tekniklerini öğretmektir. Bu amaç doğrultusunda örnekler bazında yapılan koruma planlaması çalışmaları anlatılarak, planlama yöntemi, araştırma, envanter çıkarma, sentez, tespit ve tescil, envanter formu hazırlama, senaryo ve koruma planı hazırlama ile ilgili planlama bilgileri verilecektir. Ayrıca koruma planlaması disiplinlerarası bir çalışma olduğu için ilgili meslek grupları ile (arkeolog, sanat tahrihçisi, mimar, restorasyon uzmanı mimar, harita mühendisi, altyapı uzmanı vd) hangi aşamada ne tür çalışmalar yapılacağı aktarılacaktır. Koruma Amaçlı Kentsel Tasarım Plan ve Projeleri hakkında bilgi verilecektir.Tarihsel, kültürel, kentsel ve arkeolojik alanlar kentlerimizin korunması gerekli en önemli çekirdeğini oluşturmaktadır. Bu alanlar günümüzde çeşitli nedenlerle korunamamakta ve tahrip edilmektedir. Bu kapsamda Ankara, Bergama (Pergamon), Afyon, Konya, Patara, Kaş, Niğde Kalesi, Kayseri Talas, Antalya, Perge, Şanlıurfa, Amasra, Uçhisar, Ürdün Ajloun, vd örnekler bazında hazırlanmış ve yürürlükte olan Koruma Planları ve Dönüşüm Projeleri hakkında bilgi verilecektir.
KENT 561 – KENT MERKEZLERİNDE EKOLOJİK TASARIM (EKO-MİA) (3 0 3)
Kent bir ekosistemdir ve kentte doğal ve işlevsel elemanlar karşılıklı etkileşim halindedir. Canlı bir organizmaya benzeyen kentte, konut, ticaret, turizm, rekreasyon gibi farklı işlevlerdeki bölgeler çeşitli organları oluşturur. Kentsel ekosistemlerde sistemi oluşturan elemanlar (topoğrafya, su, iklim, toprak, mikroorganizmalar, bitki ve hayvan varlığı, kentliler ve yapılar) bir denge kurarak sistemin sürdürülebilirliğini ve yaşam döngüsünü sağlar. Kentsel ekosistem içerisinde sistemin kalbi kent merkezleridir. Eski ve yeni şehir merkezlerinin planlamasında “Ekolojik Yaklaşım (EKOMİA)” ; şehrin konum, iklimsel verilerine bağlı olarak var olan doğal/ekolojik verilerin değerlendirilmesi, geliştirilmesi, merkezlerde madde ve enerjinin tasarrufu, alt yapının çevre duyarlı olarak sağlıklaştırılması, atıkların geri kazandırılması gibi, çevre dostu, “Sürdürülebilir Bir Merkez Planlaması” anlayışının araştırılmasını amaçlamaktadır. Dünya’ da ve ülkemizde, özellikle kırdan şehirsel alanlara hızlı göç, nüfus artışı ve sanayileşmeyle bağlantılı olarak hızla gelişen tüketim, atık madde üretimi sonucu, doğal kaynakların giderek azalması ve kirletilmesiyle ekolojik denge bozulmaya başlamıştır.Günümüzdeki ve gelecek kuşakların yaşantısını etkileyecek bu durum karşısında, özellikle son yıllarda, konuyla ilgili pek çok bilim dalından uzmanlar, politikacılar ve yerel yöneticiler soruna çözümler bulabilmek için çalışmaktadır.Bu bilim dalları arasında şehirlerin şekillenmesinde önemli roller oynayan, “Şehir Planlama”, “Mimarlık”, “Peyzaj Mimarlığı”, “Altyapı Mühendisliği”, “Çevre Mühendisliği” vb. bilim dalları da, uluslar arası bir anlayışı olan “Sürekli ve Sürdürülebilir Gelişme” temeli üzerinde çalışmalar yapmaya başlamışlardır. Bu temelden yola çıkılarak, yeni şehirlerin ve eski şehirlerin planlanmasında çevreye daha duyarlı yaklaşımlar, sürdürülebilirlik ön plana çıkmaktadır. Bu Derste kent plancısının ve kentsel tasarımcının kent merkezlerini yeniden ele alışında ve yapılı çevrenin oluşturulmasında göz önüne alması gereken, ticari yapılarda enerji etkin tasarım öğeleri ve bazı eko-teknolojiler ile ilgili kuramsal bilgiler verilecektir.
KENT 562 – COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNE GİRİŞ (3 0 3)
Ders, Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) temel ilkeleri ve tekniklerini planlama uygulama pratiği ile ilişkili bir biçimde sunmaktadır. Ders kapsamında; CBS’nin temelleri, temel haritacılık kavramları, tematik haritalama, veri sınıflama, veri inceleme, görsellerin ve haritaların tasarlanması, veritabanı işletim sistemleri, ve mekânsal veri analiz yöntemleri ele alınmaktadır.
KENT 563 – KENTSEL ARKEOLOJİ (3 0 3)
Bu derste kentsel arkeoloji kavramı, kentsel arkeoloji vasıtasıyla kent kimliğinin tanımlanması, planlamada korumanın ve özelinde arkeolojinin yeri, planlamada ilgili disiplinler arası ilişkinin yeri ve önemi, tarihi kentsel elemanların arkeoloji yardımı ile analizi ve bu konularda ulusal ve uluslararası örneklerin incelenmesi konuları yer alır. Dersin amacı, yerleşimin kesintisiz sürdüğü kentlerde kent kimliğini oluşturan tarihi tabakalaşma izlerinin anlam ve öneminin ve planlamadaki yerinin açıklanarak koruma ve değerlendirme bilincinin kazandırılmasıdır.
KENT 564 – ÇEVRE PLANLAMA (3 0 3)
Bu derste; ülkemizde 1950’lerden bu yana doğal çevre ve tarihsel / kültürel değerlerin korunması ve geliştirilmesine ilişkin hukuki çerçeve üzerinde durulacak, üst ölçek planlamalardan alt ölçek planlamalara kadar giden genel bir değerlendirme yapılmaya çalışılacaktır. Amaç; Anayasa’dan başlayarak, Çevre Kanunu, Milli Parklar Kanunu, Orman Kanunu, Kıyı Kanunu, Özel Çevre Koruma Kanunu, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma kanunu ve ilgili yönetmeliklerine ilişkin teknik, yasal ve yönetsel bilgileri ulusal ve uluslar arası örnekleri değerlendirerek vermektir. Ayrıca, Çevre Planlaması’nın “Doğal ve Tarihsel Çevre” ve “Kentsel Çevre” ‘ye ilişkin boyutları çeşitli örneklerde anlatılacaktır.
KENT 566 – TAŞINMAZ MAL ÜRETİMİ VE PLANLAMA (3 0 3)
Bu dersin amacı taşınmaz malların temel özelliklerinin ve taşınmaz mal geliştirme sürecinde yapılması gereken başlıca çalışmaların öğretilmesidir. Bu kapsamda, taşınmaz mal yatırımlarının fizibilitesinin değerlendirmesinde kullanılan bir hesaplama yöntemi olan “nakit akış analizi” ayrıntılı olarak işlenecek ve bazı örnek taşınmaz mal yatırımlarının değerlendirilmesinde kullanılacaktır. Taşınmaz mal yatırımlarının değerlendirilmesinde yapılması gereken temel çalışmalardan olan ve Türkiye’de “değerleme” olarak tanımlanan taşınmaz malların fiyatlarının tahmini konusu ile taşınmaz mal geliştirme ve satın alınmasının finansmanı konuları işlenecektir. Dönemin sonunda öğrencilerin örnek taşınmaz mal yatırımlarının fizibilitelerini hesaplayabilir duruma gelmeleri amaçlanmaktadır.
KENT 567 – KENTSEL TASARIMDA ELEŞTİREL MEKANSAL PRATİKLER (3 0 3)
Bu ders kentsel tasarım yazınını üç odak üzerinden incelemektedir. Birinci odak temel paradigmalara (pozitivizm, gerçekçilik vb.) odaklanırken, ikinci odak tasarım öğretilerinin fiziksel çevreye nasıl yaklaştığını tartışmaktadır. Üçüncü odak ise psikolojisi alanının yer kimliği ve tasarım yaklaşımları ile olan ilişkisi incelemekte, güncel tasarım kabullerinin eleştirisini yapmaktadır. Bütün odaklarda mekân, yer ve kent olguları arasındaki ilişki, edebiyat ve diğer sanat arayüzleri üzerinden pekiştirilmektedir. Dersin amacı, kentsel tasarım alanında eleştirel mekansal pratikler çerçevesinde bilgi edinmek ve mekansal düşüncede tasarıma dair eleştirel bakış açısı geliştirilmesinin sağlanmasıdır. Bu doğrultuda, yazın tarihçesindeki kaynaklar dönemsel olarak incelenmekte, her hafta farklı bir araştırma sorusuna odaklanılarak, bilimsel okumaların yanı sıra kent yaşamı ile ilişkili edebiyat, şiir, yazılı/sözlü tarih ve müzikal çalışmalara odaklanılmaktadır. Farklı disiplinlerin düşündürdükleri çeşitlilik üzerinden tasarım kavrayışlarında derinleşme hedeflenmektedir.